စီးကရက္သည္ အဆုတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ေစသည္။ စီးကရက္သည္ နာတာရွည္ရင္က်ပ္ပန္းနာေရာဂါ ျဖစ္ေစသည္။ စီးကရက္သည္ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ ျဖစ္ေစသည္။ ဆိုသည့္အခ်က္မ်ားကို စာရႈသူတိုင္းၾကားဖူးၾကပါ လိမ့္မည္။
ေနာက္ပိုင္းကာလတြင္ စီးကရက္ကပန္းေသပန္းညႈိးတတ္သည္။ စီးကရက္ကကိုယ္၀န္ေဆာင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား တြင္ ေသးငယ္ေသာကေလးကိုေမြးဖြားေစသည္။ ကေလးပ်က္က်ေစတတ္သည္။ စီးကရက္က ခႏၶာကိုယ္တြင္း ကိုယ္ခံအားကို က်ဆင္းေစသည္။ ခႏၶာကိုယ္တြင္းေရာက္လာတတ္ေသာ အဆိပ္အေတာက္မ်ားကို အားေပး တတ္သည္။ စသည့္စာတန္းမ်ားေပၚလာျပီးေနာက္ ယခုေနာက္ဆံုးစီးကရက္၌ ေရဒီယိုဓာတ္ေရာင္ျခည္ေတြ ပါရွိသည္။ စီးကရက္ကို တစ္ေန႔အလိပ္ 30 ေသာက္သံုးသူ တစ္ေယာက္တြင္တစ္ႏွစ္လွ်င္ရရွိမည့္ ဓာတ္ေရာင္ ျခည္သည္ ရင္ဘတ္ကိုဓာတ္မွန္အၾကိမ္300ရိုက္သကဲ့သို႔ ဒဏ္ခံရလိမ့္မည္ဟု စာတမ္းတစ္ခုက အေထာက္အ ထားမ်ားျဖင့္ေပၚလာျပန္သည္။ သို႔ေၾကာင့္ စီးကရက္ကေပးေသာ ေကာင္းက်ိဳးလံုး၀မရွိပါဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ စီးကရက္ကိုစြဲေနျပီးသူ တစ္ေယာက္အဖို႔ ယခုမွျဖတ္လိုက္ျခင္းျဖင့္ အက်ိဳးရွိပါဦးမည္လားဆိုသည့္ အခ်က္မွာ စဥ္းစားစရာျဖစ္လာပါသည္။

ဤကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ အေျဖမွာ....
ျဗိတန္ႏိုင္ငံမွ ေဆးစြဲသူ၁၇၈ဦးအားေမးျမန္းခ်က္အရ ဘိန္းျဖဴမီသာတုန္းစသည္တို႔ထက္ စီးကရက္ကုိ ျဖတ္ရ ခက္ပါသည္ဟု ဆိုၾကသည္။
စီးကရက္ျဖတ္လိုက္သည့္အခါ ခံရမည့္လကၡဏာတို႔မွာ စီးကရက္စြဲခဲ့သည့္ကာလနွင့္ ေန႔စဥ္ေသာက္တတ္သည့္ စီးကရက္အေပၚ မူတည္သည္ဆိုသည္။ ေဆးလိပ္ျဖတ္ျပီး ၾကံဳရတတ္သည့္ ျပႆနာမွာေန႔လည္ေန႔ခင္းအခိ်န္၌ အိပ္ငိုက္ေနျပီး ညအခ်ိန္၌အိပ္မေပ်ာ္ပဲ မ်က္လံုးေၾကာင္ေနျခင္းျဖစ္သည္။အခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ခ်ိဳေသာအစားအစာကို တမ္းတျပီး၊ အခ်ိဳ႔ေအာ့အန္ကာ၀မ္းပ်က္၀မ္းခ်ဳပ္ေသာ လကၡဏာမ်ားျဖစ္ေပၚေလ့ရွိသည္ဟု သိရသည္။
ေဆးလိပ္ျဖတ္ရာက ျဖစ္ေပၚေသာဒါဏ္က ပထမ 24နာရီတြင္ အျမင့္ဆံုးျဖစ္ေပၚ၍ ၇ရက္ေလာက္တိုင္ေအာင္ တစ္ေျဖးေျဖးေလ်ာ့သြားသည္။ ျပီးမွေနာက္ႏွစ္လတိုင္ေအာင္ ေ၀ဒနာကို ဆက္လက္ခံစားၾကရတတ္သည္။
စီးကရက္ကို ရုတ္တရက္ဓါးႏွင့္ျဖတ္သလို ျဖတ္လိုက္သူမ်ားကအခံရသက္သာတတ္သည္။ တစ္ေန႔နည္းနည္းစီ စီးကရက္ကို ေလွ်ာ့မည္္ဆိုသူေတြကပို၍ခံရေလ့ရွိသည္။
ေအာက္ပါတို႔ကို အသံုးျပဳသင့္သည္ဟုေဆးလိုက္ျဖတ္ျပီးသူမ်ားအသင္းက အၾကံျပဳထားပါသည္။

၁။ ပါတီ၊ဧည့္ခံပြဲနွင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္ေနၾက အေပါင္းအသင္းကိုေရွာင္ပါ။
၂။ စီးကရက္ျဖတ္ခ်ိန္၌ အရက္ျဖင့္အစားထိုးတတ္သည္။ ဒါမ်ိဳးကိုေရွာင္ပါ။စီးကရက္တမ္းတျခင္းမွာ ဒီေရအလား တက္လာတတ္သည္။ မိနစ္အနည္းငယ္သာၾကာသည့္ဤကာလကို စိတ္ျဖင့္တင္းထားပါ။
၃။ စီးကရက္ေသာက္ခ်င္စိတ္ေပၚလာသည့္အခါ အျခားေနရာကို စိတ္ေျပာင္းပါ။ ဥပမာ........မိသားစုႏွင့္အတူ ေပ်ာ္ရႊင္စြာေနခဲ့ေသာအခ်ိန္ကို စဥ္းစားေနလိုက္ပါ။
၄။ ယခုမေသာက္ေသးဘူး၊ ငါးမိနစ္ေလာက္ေတာ့ သည္းခံၾကည့္ဦးမည္ဆိုသည့္စိတ္မ်ိဳးကိုသံုးပါ။ စီးကရက္ ေသာက္လိုစိတ္ေပ်ာက္ကြယ္သြားပါမည္။
၅။ အခ်ိဳ႔က်ေတာ့ စီးကရက္ေၾကာင့္ရမည့္ေရာဂါ (ဥပမာ) အဆုတ္ကင္ဆာ၊ရင္ၾကပ္ပန္းနာတို႔ကို စဥ္းစားလုိက္ ျခင္းျဖင့္ ေဆးလိပ္ေသာက္ခ်င္စိတ္ေပ်ာက္သြားတတ္သည္။
၆။ အသက္ကို ျပင္းျပင္းရႈလုိက္ျခင္း၊ စိတ္၀င္စားရာ အားကစားတစ္ခုခုကိုျပဳလုပ္လုိက္ျခင္း၊ လမ္းေလွ်ာက္ထြက္ ျခင္း စသည့္နည္းတို႔ကိုသံုးပါ။

ေဆးျဖတ္ျပီးသူ ၁၅%သာ လံုး၀ျပတ္သြားေလ႔ရွိသည္။ အမ်ားစုကစီးကရက္ျပန္ေသာက္တတ္ၾကသည္။ ဒီလို မျဖစ္ရေအာင္ ငါေအာင္ျမင္မႈရျပီးေသာစိတ္ကအေလ်ာ့ေပးလိုက္မွာလားစသည္ျဖင့္ မိမ္ိကိုယ္မိမိအားေပးေသာ စိတ္ကိုေမြးပါ။ ေနာက္ဆံုးေပၚ နီကိုတင္းေဆးျဖင့္ေဖာ္စပ္ထားေသာ နီကိုးရပ္ေကာ္သၾကားလံုးကမ်ားစြာ အကူ အညီေပးပါမည္။ ဤသၾကားလံုးကို၀ယ္လို႔ရပါက စားၾကည့္ပါ။ (ေဒၚလာနွင့္)မည္သူမဆိုစီးကရက္ျဖတ္ဖို႔ ေနာက္ က်သြားသည္ ဟူ၍မရွိပါ။
ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ထုတ္ (world health)စာေစာင္၌ ေဖၚျပထားခ်က္မွာ---

၁။ လူ႔သက္တမ္း အသက္၂၅ႏွစ္အရြယ္ လူတစ္ေယာက္ တစ္ေန႔စီးကရက္ႏွစ္ဘူးေသာက္က သူ၏သက္တမ္း သည္8.3ႏွစ္တိုသည္။ 10-15ႏွစ္ၾကာေအာင္ေဆးလိပ္ျဖတ္ျပီးပါက ထိုသူ၏သက္တမ္းမွာ ေဆးလိပ္မေသာက္ သူအတိုင္းျပန္ျဖစ္သြားမည္။
၂။ အဆုတ္ကင္ဆာ ေဆးလိပ္ေသာက္သူတြင္ အဆုတ္ကင္ဆာရရန္ မေသာက္ေသာသူထက္ဆယ္ဆပိုသည္။10-15ႏွစ္ၾကာေအာင္ေဆးလိပ္ျဖတ္ျပီးပါက ထိုသူ၏သက္တမ္းမွာေဆးလိပ္မေသာက္သူအတိုင္း ျပန္ျဖစ္သြား မည္။
၃။ လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာ ေဆးလိပ္ေသာက္သူတြင္ ေဆးလိပ္ကင္ဆာ ေရာဂါျဖစ္ဖို႔ 2.9မွ17.7ဆပိုသည္။10-15ႏွစ္ၾကာေအာင္ ေဆးလိပ္ျဖတ္ျပီးပါက ထိုသူ၏သက္တမ္းမွာေဆးလိပ္မေသာက္သူအတိုင္းျပန္ျဖစ္သြားမည္။
၄။ ပါးစပ္ကင္ဆာ၊အစာမ်ိဳလမ္းကင္ဆာ ေဆးလိပ္ေသာက္သူတြင္ ၃-၁၀ဆ ပိုျဖစ္ႏိုင္သည္။ 10-15ႏွစ္ၾကာ ေအာင္ ေဆးလိပ္ျဖတ္ျပီးပါက ထိုသူ၏သက္တမ္းမွာေဆးလိပ္မေသာက္သူအတိုင္းျပန္ျဖစ္သြားမည္။
၅။ ဆီးအိမ္ကင္ဆာ ေဆးလိပ္ေသာက္သူမ်ားတြင္ 7-10ဆပိုသည္။
၆။ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ ႏွလံုးရပ္သြားသူ တစ္နွစ္လွ်င္ 120000ဦးရွိသည္။10-15ႏွစ္ၾကာေအာင္ ေဆးလိပ္ျဖတ္ျပီးပါက ထိုသူ၏သက္တမ္းမွာေဆးလိပ္မေသာက္သူအတိုင္းျပန္ျဖစ္သြားမည္။
၇။ နာတာရွည္၊ရင္ၾကပ္ပန္းနာ ေဆးလိပ္ေသာက္သူတြင္၂၅ဆပိုျဖစ္သည္။ ေဆးလိပ္ျဖတ္ႏိုင္က တစ္လအတြင္း ေရာဂါသက္သာလိမ္႔မည္။
၈။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္မ်ားတြင္ ေဆးလိပ္ေသာက္က ကေလးမ်ားအရြယ္ေသးငယ္မည္။ ပ်က္က်တတ္သည္။ ကိုယ္၀န္ေလးလမတိုင္မီ ေဆးလိပ္ကိုရပ္ႏိုင္ကကေလး၏က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္မည္ မဟုတ္ေခ်။
၉။ အစာမေၾက၊ရင္ညြန္႔ေအာင့္ေရာဂါ အစာအိမ္ေရာဂါရွိသူမ်ား ေဆးလိပ္ေသာက္က ေရာဂါတာရွည္မည္။ ေဆးလိပ္ျဖတ္ကရက္ပိုင္းအတြင္းေရာဂါ အလြယ္တကူက်က္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ေဆးလိပ္ျဖတ္ရန္မည္သူမွ် ေနာက္မက်ဟုဆိုရမည္။
ဤေဆာင္းပါးအား ဆရာ၀န္တင္ေရႊ၏ေဆးပညာစာအုပ္မွ ေဖၚျပပါသည္။
စီးပြားေရးအတြက္မဟုတ္ပါက မည္သူမဆို ကူးယူေဖၚျပႏိုင္ပါသည္ဟူ၍ ဆရာ့စာအုပ္တိုင္းတြင္ ပါရွိပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ စီးပြားေရးအတြက္မဟုတ္ပါက ျဖန္႔ေ၀ေပးႏိုင္ေၾကာင္း အေၾကာင္းၾကားအပ္ပါသည္။ ကိုယ္ေသာက္တဲ့စီးကရက္ရဲ႕သတင္းအခ်က္အလက္မွန္သမွ်ကိုသိထားသင့္သည္ဟု ယူဆပါသည္။
အတင္းအက်ပ္ တိုက္တြန္းျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ပါ။ သတင္းအခ်က္အလက္ေပးျခင္းမွ်သာလွ်င္ျဖစ္ပါသည္။

မူပိုင္မဟုတ္ပါ။

ႏွင္းဆီနက္

"ေမေမ ဘာလို႔ ငိုတာလဲ............"
"ေမေမဟာ မိန္းမသားမို႔ေပါ့ကြယ္............"
"သား နားမလည္ဘူး ေမေမ............."
"သား တစ္သက္လံုး နားလည္မွာ မဟုတ္ပါဘူး သားရယ္............"
"ေဖေဖ... အေၾကာင္းမရွိဘဲ ေမေမ ဘာလို႔ ငိုရတာလဲဟင္............"
"မိန္းမေတြက ဒီလိုပဲ သားရာ..........."

ၾကီးျပင္းလာတဲ့အထိ မိန္းမေတြဘာလို႔ငိုတယ္ဆိုတာကို သားနားမလည္ခဲ့ဘူး။ ေနာက္ေတာ့ သူဟာ ဘုရားသ ခင္ကို ဖုန္းဆက္ေမးျမန္းပါေတာ့တယ္။

"မိန္းမေတြ ဘာေၾကာင့္ ငိုရပါသလဲ ဘုရားသခင္........."
"မိန္းမေတြကို စတင္ဖန္တီးလိုက္ကတည္းက သူတို႔ကိုထူးျခားေအာင္ ဖန္တီးခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ပုခံုးနဲ႔ကမာၻၾကီး ကို ထမ္းပိုးႏိုင္ေအာင္ဖန္တီးခဲ့သလို ေရလိုေပ်ာ့ေပ်ာင္းေအာင္လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္။ ၀မ္းနည္းမႈ၊ နာက်င္မႈ၊ သားသမီးေတြရဲ႔ ျငင္းပယ္မႈေတြကိုလည္း ခံႏိုင္ရည္ရွိေအာင္ သူတို႔ရဲ႕အတြင္းစိတ္ဓာတ္ကိုလည္း ၾကံ့ခိုင္ေအာင္ ဖန္တီးခဲ့တယ္"

"တစ္ျခားသူေတြ လက္လြတ္အ႐ံႈးေပးတဲ့ အခ်ိန္မွာ သူတို႔ကမေလ်ာ့တဲ့ဇဲြနဲ႔ေတာင့္ခံႏိုင္ျပီး ကိုယ့္သားသမီး ကိုယ့္ မိသားစုအေပၚ ေနာင္တတရားမရဘဲ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေပးႏိုင္ဖို႔လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္" "ဘယ္လို အေျခအေန မ်ဳိးပဲျဖစ္ျဖစ္ သားသမီးေတြက ကိုယ့္ကိုထိခိုက္ေစာ္ကားျပီး စြန္႔ပစ္ခဲ့ရင္ေတာင္ ခြင့္လြတ္ျပီး ခ်စ္တတ္ဖို႔လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္"
"ခင္ပြန္းရဲ႕ေပ်ာ့ကြက္နဲ႔အသံုးမ၀င္မႈေတြကို ခြင့္လြတ္သည္းခံျပီးကာကြယ္ေပးတတ္ဖို႔လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္"
"ေယာက္်ားေကာင္းတစ္ဦးဟာ ဘယ္ေတာ့မွကိုယ့္ဇနီးကိုနာက်င္ေအာင္ မလုပ္ဘူးဆိုတဲ့ အသိဥာဏ္ကိုလည္း ထည့္သြင္းေပးခဲ့တယ္"
"တစ္ခါတေလမွာ ခင္ပြန္းသည္ရဲ႕ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ခိုင္မာတဲ့စိတ္ဓာတ္ကို ေထာက္ခံအားေပးတတ္ဖို႔လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္"

"ေနာက္ဆံုး သူအလိုက်သေလာက္္ မ်က္ရည္က်ႏိုင္ေအာင္လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္။ ဒါဟာ သူပိုင္ဆိုင္တဲ့ တစ္ခု တည္းေသာ အရာျဖစ္တယ္" "မိန္းကေလးေတြ လွတယ္ဆိုတာ သူ၀တ္ထားတဲ့ အ၀တ္အစား၊ သူ႔ရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ အခ်ဳိးအစားနဲ႔ သူ႔ရဲ႔ ဖီးလိမ္းျပင္ဆင္မႈေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူး၊ မိန္းကေလးေတြရဲ႔ အလွကိုသူတို႔ရဲ႕မ်က္စိထဲကေန ေတြ႔ႏိုင္တယ္။ မ်က္စိဆိုတာ စိတ္ရဲ႕တံခါးေပါက္ပဲ" ဒီစာကို မိန္းကေလးတိုင္း ဖတ္မိႏိုင္ပါေစ။

မိန္းကေလးတိုင္းကို ေပးဖတ္လိုက္ပါ။ မိန္းကေလးတိုင္း ဖတ္ရေအာင္ သင္မွ်ေ၀ႏိုင္ခဲ့ရင္ သင္ဟာ သူတို႔ရဲ႕စိတ္ ဓာတ္နဲ႔ ယံုၾကည္မႈကို ျမႇင့္တင္ေပးလိုက္တာနဲ႔ အတူတူပါပဲ။

မိန္းမသားတိုင္း လွၾကပါတယ္.....။

"ညီမငယ္တေယာက္ပုိ႔ေပးထားတာကို ႀကိဳက္လြန္းလို႔ တျခားသူငယ္ခ်င္းမ်ားလဲခံစားဖတ္ရႈႏိုင္ရန္ တင္ေပးထား ျခင္းျဖစ္ပါေၾကာင္း....."

မူပိုင္မဟုတ္ပါ။

ႏွင္းဆီနက္

"ကေလးရဲ႔ ပထမဆံုး သြားတစ္ေခ်ာင္းက တစ္ႏွစ္နဲ႔ဘယ္ႏွစ္လမွာေပါက္တယ္ဆိုတာကို မွတ္မိေနျပီး မိဘရဲ႕ ေနာက္ဆံုးသြားတစ္ေခ်ာင္း ဘယ္အခ်ိန္မွာက်ဳိးသြားသလဲဆိုတာကိုေတာ့ ေမ့ေနတတ္တယ္" ေဆးရံုတစ္ရံုရဲ႔ အ၀င္၀မွာ ေရးကပ္ထားတဲ့ ပိုစတာေလးကိုျမင္မွာ ကြ်န္မအသိစိတ္ေတြႏႈိးထလာတယ္။ အခုခတ္က ငယ္ရြယ္ တဲ့ အိမ္ေထာင္သည္ေတြ ကိုယ္တိုင္၀မ္းနာျပီး ေမြးထြက္လာတဲ့ကေလးေတြကိုပဲ ဂ႐ုစိုက္တတ္ၾကတယ္။ ကိုယ့္ ကိုလည္း အေမ၀မ္းနာျပီးေမြးထြက္လာခဲ့တယ္ဆိုတာကို ေမ့ေနတတ္ၾကတယ္။

စေနေန႔ မနက္အိပ္ရာေပၚမွာ ဇိမ္နဲ႔ႏွပ္ေနတုန္း ဖုန္းသံေၾကာင့္ ကြ်န္မအိပ္မက္က လန္႔ႏိႈးလာခဲ့တယ္။ အေမ့ဆီ က ဖုန္းပါ။ ကေလးေတြေခၚျပီး အေမ့အိမ္မွာ ေန႔လယ္စာသြားစားဖို႔ ဆက္လိုက္တာျဖစ္တယ္။
"ကေလးေတြကို မက္ေဒၚနယ္သြားစားဖို႔ ေျပာထားျပီးျပီ အေမရဲ႕"
"အဲဒီပိုက္ဆံကို ေခြ်သာလိုက္ပါ သမီးရယ္... ကားေမာင္းလာရင္ ၁၀မိနစ္ထဲပါ"
အေမက မရမကေတာင္းဆိုေနတယ္။ ကေလးေတြက အေမခ်က္တာကိုစားခ်င္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဟမ္ဘာဂါပဲ စားခ်င္ၾကမွာပဲလို႔ ကြ်န္မေတြးလိုက္မိတယ္။ အေမကို လာမယ္၊ မလာဘူးလို႔မေျပာခင္ ကြ်န္မေတြေ၀ေနတုန္း မွာ အၾကီးမနဲ႔အငယ္ေလးက ဖုန္းေျပာေနတဲ့ကြ်န္မကို လက္ခါျပလိုက္၊ ေခါင္းခါျပလိုက္နဲ႔ အဘြားအိမ္ကို မသြား ခ်င္ေၾကာင္း လုပ္ျပေနတယ္။ သမီးေတြက ရံုးပိတ္ရက္မိသားစု စံုစံုညီညီနဲ႔ အျပင္ထြက္ျပီး အတူစားခ်င္ပံုရ တယ္။

"အေမ့ေျမးေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ျပီး သမီး ဖုန္းျပန္ဆက္လိုက္မယ္ အေမ" "ေအးပါ သမီးရယ္" ေဖ်ာ့ေတာ့ေတာ့ အသံနဲ႔ အေမဖုန္းခ်သြားတယ္ ဆိုရင္ပဲ ကေလးေတြက တစ္ျပိဳင္ထဲ "အဘြားအိမ္ မသြားခ်င္ဘူး။ မက္ေဒၚနယ္ သြားစား မယ္လို႔ ေျပာထားျပီသားပဲ" လို႔ ၀ိုင္းေအာ္ၾကတယ္။ "အဘြားရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္က ေန႔လယ္စာစားဖို႔မဟုတ္ဘူး။ သူ႔ေျမးေတြျဖစ္တဲ့ သမီးတို႔ကို ၾကည့္ခ်င္လို႔"
"အရင္အပတ္ကပဲ သမီးတို႔သြားခဲ့ျပီးျပီေလ ေမေမ" ကြ်န္မရွင္းျပတာကို သမီးေတြကလက္ခံခ်င္ပံုမရခဲ့ဘူး။" တစ္ခ်ိန္မွာ ေမေမလဲ အိုသြားတဲ့အခါ သမီးတို႔ကို "သမီးတို႔ေရ အိမ္ကိုလာခဲ့ပါဦး။ ေမေမကိတ္မုန္႔ဖုတ္ထား တယ္။ ေျမးေတြလဲ ေခၚခဲ့ေနာ္" လို႔ ဖုန္းဆက္ေခၚရင္ "ကိတ္မုန္႔ကို အျပင္မွာ ၀ယ္စားလဲရတာပဲ အေမ.. သမီးတို႔ မအားဘူး" လို႔ ျပန္ေျပာရင္ အခု ဘြားဘြား စိတ္မေကာင္းျဖစ္သြားသလို ေမေမလဲ စိတ္မေကာင္းျဖစ္လိမ့္မယ္" လို႔ ရွင္းျပေတာ့ ေလးႏွစ္သမီးေလးက "သမီး အဲလို မေျပာဘူး။ ဟုတ္ကဲ့လို႔ ေျပာမယ္ ေမေမ" တဲ့။

ေနာက္ဆံုး သမီးေတြနဲ႔တိုင္ပင္ျပီး ေန႔လယ္စာကို မက္ေဒၚနယ္စားျပီး ညေနစာကို အေမ့အိမ္မွာစားဖို႔ ကြ်န္မတို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္။ ညေနအိမ္လာခဲ့မယ္လို႔ အေမ့ကိုဖုန္းျပန္ဆက္ေတာ့ အေမက "ေအး...... ဒါဆိုရင္ အေမ ခ်က္ျပဳတ္ဖို႔ ျပင္ဆင္လိုက္ဦးမယ္" လို႔ ၀မ္းသာအားရ ျပန္ေျပာတယ္။ ညေန အေမ့အိမ္ေရာက္ေတာ့ အေမက မီးဖိုေခ်ာင္ထဲမွာ တကုပ္ကုပ္နဲ႔ ခ်က္ျပဳပ္ေနတယ္။ အေမ့ကိုကူဖို႔ ကြ်န္မမီးဖိုထဲ၀င္ေတာ့ အေမက ပုခံုးေက်ာေတြ ကိုက္ေၾကာင္း ေျပာျပတယ္။

" ေဆးခန္းမသြားဘူးလား အေမ၊ ေဆးမလိမ္းဘူးလား" "သြားလဲ မထူးပါဘူး သမီးရယ္။ ေဆးလိမ္းလဲ မသက္ သာပါဘူး" အေမ့စကားကိုၾကားမွ အေမလိုအပ္ေနတာ ေဆးခန္းေတြ၊ လိမ္းေဆးေတြ မဟုတ္ဘဲ ကြ်န္မတို႔ရဲ႔ ဂ႐ုစိုက္မႈ၊ ျပဳစုမႈဆိုတာကို ကြ်န္မသေဘာေပါက္ေတာ့တယ္။ အသန္႔အျပန္႔ၾကိဳက္တဲ့ အေမ့ရဲ႕ မီးဖိုေခ်ာင္က အိုးေတြဟာလဲ ဆီေခ်းေတြအထပ္ထပ္ေပေနတာကို ကြ်န္မသတိထားမိလိုက္တယ္။ အိုးေတြကို တိုက္ခြ်တ္ေဆး ေနရင္း "အိုးေတြကိုတိုက္ခြ်တ္ဖို႔ အေမအားေတြမရွိေတာ့လို႔ျဖစ္မယ္" လို႔ ကြ်န္မစဥ္းစားလိုက္မိတယ္။

အရင္တုန္းက လက္တစ္ဖက္က ကြ်န္မကို ခ်ီပိုးရင္း၊ က်န္လက္တစ္ဖက္နဲ႔ ေၾကာ္ေလွာ္ခ်က္ျပဳတ္ခဲ့တဲ့ အေမ... အိမ္ေရွ႔၊ အိမ္ေနာက္၊ အိမ္ေထာင့္ေတြပါ မက်န္ သပ္ရပ္သန္႔ရွင္းေအာင္ အျမဲရွင္းလင္းတတ္တဲ့ အေမ.....

အခုခါမွာေတာ့ ဇရာေထာင္းျပီး လက္ေတြလဲအင္အားခ်ိခဲ့ပါျပီ။ ဒါေတာင္ သူခ်စ္တဲ့ သားသမီးေျမးေတြကို ကိုယ္ တိုင္ခ်က္ျပဳပ္ ေကြ်းေမြးခ်င္ေနတုန္းပါပဲ။ ကြ်န္မ ဘယ္ေလာက္ပဲ ပင္ပန္းျပီး၊ အလုပ္မ်ားေနပါေစ အခ်ိန္တစ္ခ်ိန္ ကန္႔သတ္ျပီး အေမ့အိမ္ကိုအျမဲျပန္ျပီး အိုးေတြကိုတိုက္ေဆးေပးမယ္ဖို႔ ကြ်န္မဆံုးျဖတ္ခ်က္တစ္ခု ခ်လိုက္မိပါ တယ္။ ေနာင္တစ္ခ်ိန္ ကြ်န္မအိုသြားတဲ့တစ္ေန႔၊ လက္ေတြလႈပ္ရွားဖို႔ အားအင္နည္းသြားတဲ့အခါ သားသမီးေတြ လည္း အိမ္ကိုအျမဲျပန္လာျပီး အိုးေတြတိုက္ေဆးေပးဖို႔ ကြ်န္မေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။

"ညီမငယ္တေယာက္ပုိ႔ေပးထားတာကို ၾကိဳက္လြန္းလို႔ တျခားသူငယ္ခ်င္းမ်ားလဲခံစားဖတ္ရႈႏိုင္ရန္ တင္ေပးထား ျခင္းျဖစ္ပါေၾကာင္း....."

မူပိုင္မဟုတ္ပါ။

ႏွင္းဆီနက္

(၁) အဲဒီတုန္းက သူ(၆)ႏွစ္။ ကိစၥတစ္ခုေၾကာင့္ အေမခရီးထြက္ရမယ္ဆိုလို႔ သူ႔ကိုဦးေလးအိမ္မွာ ခဏသြားအပ္ ခဲ့တယ္။ ပစၥည္းေတြယူျပီး အေမသြားဖို႔ျပင္ေတာ့ ေၾကာက္အားလန္႔အားနဲ႔ အေမ့ အကၤ်ီိကုိဆဲြျပီး သူေအာ္ငိုေတာ့ တယ္။

" အေမ.. သားကို ခဲြမသြားပါနဲ႔...အေမ သားကို ထားမသြားပါနဲ႔" ရွဳိက္ၾကီးတငင္ငိုေနတဲ့ သူ႔ကို အေမထားမသြား ရက္ခဲ့ဘူး။ အေမ့လက္ကိုဆဲြျပီး ဦးေလးအိမ္ကထြက္လာေတာ့ ျခံတံခါးကိုသူဆဲြပိတ္ခဲ့လိုက္တယ္။ သူ႔ကိုထားခဲ့ဖို႔ လာသြားတယ္ဆိုတဲ့ အိပ္မက္ဆိုးၾကီးတစ္သက္လံုး ကပ္ညိႇမလာေအာင္ တံခါး၀ဖက္ကိုသူေယာင္လို႔ေတာင္ လွဲ႔ မၾကည့္ခဲ့ဘူး။

(၂) အိမ္ထဲ၀င္လိုက္တာနဲ႔ မိန္းမနဲ႔ေယာကၡမက အေမ့အခန္းထဲကပစၥည္းေတြကို လြင့္ပစ္ဖို႔သိမ္းေနတာနဲ႔ သြား တိုးတယ္။ ၂ေပျမင့္တဲ့ ဒိုင္းဆုတစ္ခု.... အထက္တန္းတုန္းက "ကြ်န္ေတာ္၏ မိခင္" ဆိုတဲ့စာစီစာကံုးနဲ႔ သူပထမ ဆုရထားတဲ့ ဒိုင္းဆုေလး။ အဘိဓာန္ စာအုပ္တစ္အုပ္... အေမ့ေခြ်းနဲစာနဲ႔ ၀ယ္ေပးခဲ့တ့ဲ သူ႔ရဲ႔ ပထမဦးဆံုးေသာ ေမြးေန႔လက္ေဆာင္။ အေၾကာေျပလိမ္းေဆးတစ္ဘူး...အေမအိပ္ရာမ၀င္ခင္လိမ္းတတ္တဲ့ေဆး... လိမ္းေပးမဲ့သူ မရွိဘဲ အေမ့ကို ဒီေဆးေပးလိုက္ေတာ့လဲ ဘာထူးမွာလဲ... "ေတာ္ျပီ...... မသိမ္းၾကပါနဲ႔ေတာ့" သူေအာ္လိုက္မိ တယ္။ "ဒီေလာက္မ်ားတဲ့ အမႈိက္ေတြမပစ္ထုတ္ရင္ ငါ့ပစၥည္းေတြဘယ္နားသြားထားရမလဲ" ေယာကၡက စူးစူး၀ါး၀ါး ၾကည့္ရင္းျပန္ေအာ္တယ္။

"ဟုတ္ပါ့.... အဲဒီကုတင္စုတ္ၾကီးလည္း ပစ္ထုတ္လိုက္စမ္းပါ။ မနက္ျဖန္က်မွ အေမ့အတြက္သမီးကုတင္အသစ္ တစ္လံုး၀ယ္ေပးမယ္ေနာ္" ကုတင္ေခါင္းရင္းမွာ ေထာင္ထားတဲ့ဓာတ္ပံုကို သူေတြ႔လိုက္တယ္။ အဲဒီပံုက သူ႔ကို အေမကစားကြင္းလိုက္ပို႔တုန္းက ရိုက္ထားတဲ့ပံုျဖစ္တယ္။ "ဒါေတြဟာ ကြ်န္ေတာ့္အေမရဲ႔ အေမြေတြ... တစ္ခုမွ မပစ္ႏိုင္ဘူး"
"ဒါ ဘာအခ်ဳိးလဲ..ဘာလို႔ အေမ့ကို ျပန္ေအာ္ရတာလဲ အေမ့ကိုခ်က္ခ်င္းေတာင္းပန္လိုက္" "မင္းကို ငါလက္ထပ္ ခဲ့တာနဲ႔ မင္းအေမကိုခ်စ္ရမယ္ဆိုရင္ ဘာျဖစ္လို႔ငါ့ကိုလက္ထပ္ခဲ့ျပီး ငါ့အေမကိုမင္းမခ်စ္ခဲ့ရတာလဲ"

(၃) မိုးရြာျပီးစမို႔ ညက ပိုေအးစက္ေနတယ္။ လူသူကင္းရွင္းတဲ့ လမ္းမေပၚမွာ ကားေလးတစ္စီး ျမိဳ႔ျပင္က လူအိုရံု ဖက္ဦးတည္ျပီး တရိပ္ရိပ္ေျပးေနတယ္။ လူအိုရံုေရာက္ေတာ့ ကားေပၚကအျမန္ဆင္းျပီး အေမ့အခန္းဖက္သူေျပး သြားလိုက္မိတယ္။ သူ႔လက္ထဲမွာအေမအျမဲလိမ္းတတ္တဲ့ အေၾကာေျပေဆးဘူးကို တင္းတင္းဆုပ္ကိုင္ထား တယ္။
"အေမ.. ေဆးက်န္ခဲ့လို႔ သားလာပို႔တာ" အေမ႔ကုတင္ေရွ႔ သူဒူးေထာက္ခ်လိမ့္မိတယ္။
"မိုးခ်ဳပ္ေနျပီ သားရယ္.. မနက္ျဖန္ အလုပ္ရွိေသးတယ္ မဟုတ္လား.. ျပန္ပါသား.. ေဆးကို အေမ့ဘာသာလိမ္း လို႔ရတယ္"
"အေမ....... " သူ႔အသံေတြ လည္ေခ်ာင္း၀မွာတစ္ဆို႔ေနတယ္။
"အေမ သားကို ခြင့္လြတ္ပါ အေမ... သားတို႔ အိမ္ျပန္ၾကရေအာင္ေနာ္"
အိုမင္းပိန္လွီေနတဲ့ အေမ့ခႏၶာကိုယ္ကို တင္းတင္းေလးသူဖက္ထားလိမ့္မိတယ္။ သူ႔ပါးျပင္ေပၚမွာ မ်က္ရည္ေတြ က အဆက္မျပတ္စီးဆင္းလို႔.....

"သားတို႔ အိမ္ျပန္ၾကရေအာင္ အေမ"

"ညီမငယ္တေယာက္ပုိ႔ေပးထားတာကို ၾကိဳက္လြန္းလို႔ တျခားသူငယ္ခ်င္းမ်ားလဲခံစားဖတ္ရႈႏိုင္ရန္ တင္ေပးထား ျခင္းျဖစ္ပါေၾကာင္း....."

မူပိုင္မဟုတ္ပါ။

ႏွင္းဆီနက္

"ေပါ့ရင္ အရသာမရွိဘူးနဲ႔ ဒီေန႔ခ်က္တာ နည္းနည္းငန္ေတာ့ မ်ဳိမက်ဘူးတဲ့။ ဘယ္လိုလုပ္ေပးရမလဲ" အိမ္ထဲ၀င္၀င္ခ်င္း ထမင္းစားခန္းမွ လႊင့္လာတဲ့အသံက ဆီးလို႔ၾကိဳတယ္။ သားကို ျမင္ေတာ့ အေမက ေခါင္းငံု႔ျပီး ထမင္း ဆက္စားတယ္။ မိန္းမက သူ႔ကို မ်က္ေစာင္းနဲ႔ ၾကည့္တယ္။ အေမစားေနတဲ့ ဟင္းကို သူ ျမည္းၾကည့္ျပီး ခ်က္ ခ်င္း ေထြးထုတ္လိုက္မိတယ္။ "အေမ့ေရာဂါက အငန္နဲ႔ မတည့္ဘူးလို႔ ေျပာထားတယ္ မဟုတ္လား" "ဒါဆို ရွင့္အေမကို ရွင္ပဲခ်က္ေကြ်းေပါ့" ေျခေဆာင့္ျပီး သူမ ထြက္သြားတယ္။

သက္ျပင္းတစ္ခ်က္ကို သူခပ္ဖြဖြခ်ရင္း.....
"အေမ... အဲတာေတြ မစားနဲ႔ေတာ့.. သား ေခါက္ဆဲြခ်က္လိုက္မယ္" "သား.. အေမကို သားဘာေျပာစရာရွိလဲ? ေျပာစရာရွိတာေျပာေနာ္သား..စိတ္ထဲ ထည့္မထားနဲ႔" "ေနာက္လက်ရင္ သားရာထူးတက္ျပီအေမ။ သားဒီထက္ ပိုအလုပ္မ်ားေတာ့မယ္။ အေမ့ေခြ်းမကလည္း အျပင္ထြက္အလုပ္လုပ္ခ်င္တယ္တဲ့ ဒါေၾကာင့္.... " သား ဘာကို ဆိုလိုခ်င္မွန္း အေမသိလိုက္တယ္။

"သားရယ္ အေမ့ကို လူအိုရံုမပို႔ပါနဲ႔ေနာ္" တိုးလွ်ဳိးေတာင္းပန္စြာ အေမဆိုေတာ့ သားစိတ္မေကာင္းျဖစ္ျပီး ခဏ ေလာက္ႏႈတ္ဆိတ္သြားတယ္။ "အေမ.. လူအိုရံုကမေကာင္းတာ မဟုတ္ဘူး။ အေမ့ေခြ်းမအလုပ္ရရင္ အေမ့ကို ျပဳစုဖို႔ အခ်ိန္ရွိေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ လူအိုရံုမွာ အေမ့ကိုျပဳစုမယ့္လူ၊ ခ်က္ေကြ်းမယ့္၀န္ထမ္းေတြရွိတယ္အေမ။ အိမ္မွာထက္ စာရင္ပိုေကာင္းတာေပါ့ အေမရယ္" "ဒါေပမဲ့..... သားရယ္..." အေမ့စကားကို သူ မၾကားခ်င္ဟန္ ေဆာင္ျပီး ေရခ်ဳိးခန္းဘက္ထြက္လာခဲ့တယ္။ သားအမိႏွစ္ေယာက္ေခါက္ဆဲြအတူစားျပီး စာၾကည့္ခန္းထဲ
သူ ၀င္ခဲ့တယ္။

ျပတင္းေပါက္ အျပင္ဖက္ကိုေငးၾကည့္ရင္း သူေတြေ၀ေနမိတယ္။ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ မုဆိုးမ ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ အေမ၊ သားကို လူတစ္လံုးသူတစ္လံုး ျဖစ္ေအာင္ေကြ်းေမြးခဲ့တဲ့အေမ၊ သားကိုလူရာ၀င္ေအာင္ ႏိုင္ငံျခားအထိ ပညာ သင္ခြင့္ေပးခဲ့တဲ့ အေမ.. သားကိုႀကီးျပင္းေအာင္ေကြ်းေမြးအနစ္နာခံခဲ့တာကို အေၾကာင္းျပျပီး သားဆီက ဘာမွ ျပန္မေမွ်ာ္လင့္ခဲ့တဲ့ အေမကို အိမ္ေထာင္ေရးတည္ျမဲဖို႔ မိန္းမဆႏၵေၾကာင့္ လူအိုရံုပို႔ရေတာ့မယ္။ သက္ျပင္းေလး ေလးတစ္ခ်က္ သူခ်လိုက္မိတယ္။ သား ရင္ထဲမွာ မခ်ိလိုက္တာ အေမရယ္..... "မင္းရဲ႕ လက္က်န္ဘ၀ကို မင္း အေမက အေဖာ္ျပဳမွာမဟုတ္ဘူး.. မင္းမိန္းမကပဲ အေဖာ္ျပဳမွာ" "မင္း အေမ အသက္ၾကီးျပီကြာ။ ေနလိုရရင္ ေနာက္ထပ္ ၄ . ၅ ႏွစ္ေပါ့။ အဲဒီ ႏွစ္တိုတုိေလးမွာအေမကို ေသခ်ာျပဳစုဂ႐ုစိုက္ပါကြာ။ မရွိေတာ့မွ ငါမေကြ်း လိုက္ရပါလား? ငါ မေမြးလိုက္ရပါလားလို႔ ေနာင္တမရနဲ႔" ပတ္၀န္းက်င္က သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြတစ္ခ်ဳိ႔ရဲ႕ စကား သံကိုျပန္ၾကားေယာင္ရင္း သူေရွ႕ဆက္မေတြးရဲေတာ့ဘူး။

အေမ့အတြက္ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားရင္ ဂ႐ုစိုက္ရိုေသရာေရာက္တယ္လို႔ ထင္မယ္ဆိုလည္းထင္ၾကေတာ့....... ေတာင္စြယ္ေနကြယ္လုဆဲညေနခင္းတစ္ခုျမိဳ႔ျပင္မွာ တည္ထားတဲ့လူအိုရံုဆီ သူတို႔ေရာက္လာခဲ့တယ္။ လူအို ရံုရဲ႕ဧည့္ခန္းကို သူတို႔ျဖတ္ေလွ်ာက္ေတာ့ ၄၂လက္မတီဗြီဖန္သားျပင္ေပၚမွာ ဟာသကားတစ္ကားျပေနတာကို ေတြ႔လိုက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ၾကည့္ေနတဲ့ ပရိသတ္ဆီက ဘာရီသံမွ မၾကားရဘူး။ ပံုစံတူ အကၤ်ီ၊ ပံုစံတူညႇပ္ထားတဲ့ ဆံပင္နဲ႔ လူအိုတစ္ခ်ဳိ႕ဆိုဖာေပၚမွာ ေစာင္းေစာင္းရဲြ႔ရဲြ႔ထိုင္ေနၾကတယ္။ ငူငူငိုင္ငိုင္ထိုင္ေနတဲ့ အဘြားအိုတစ္ ေယာက္ပါးစပ္က တစ္တြတ္တြတ္ရြတ္ေနတယ္။

တုန္ခ်ိခ်ိအဘြားအိုတစ္ေယာက္ ၾကမ္းျပင္ေပၚက်ေနတဲ့ မုန္႔ကို ကုန္းေကာက္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနတယ္။ ျမင္ကြင္းေတြ ကို သားအၾကည့္လဲြျပီး ေနေရာင္ရတဲ့အခန္းတစ္ခန္းကို အေမ့အတြက္ေရြးလိုက္တယ္။ အခန္းျပတင္းေပါက္က အျပင္ကိုလွမ္းၾကည့္မိေတာ့ သစ္ပင္ရိပ္ေအာက္မွာ လက္တြန္း လွည္းနဲ႔နပ္စ္တစ္ခ်ဳိ႔ကိုေတြ႔လိုက္တယ္။ ပ်င္းရိ ပ်င္းတဲြညေနခင္းရဲ႕ မွိန္ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့အလင္းေရာင္ေအာက္ျမင္ကြင္း က ျမင္ရသူအဖို႔ ရင္နင့္စရာေကာင္းလွတယ္။

"အေမ... သား .. သြား ေတာ့မယ္" သူ႔ႏႈတ္ဆက္စကားကို အေမေခါင္းညိတ္ျပတယ္။ တုန္ရီေနတဲ့ လက္နဲ႔ေ၀ွ႕ ယမ္းျပတယ္။ သြားမရွိေတာ့တဲ့ ပါးစပ္ကိုဟျပီးတစ္ခုခုေျပာဖို႔ ၾကိဳးစားတယ္။

အေမ.... ဆံပင္ေတြေတာင္ ေငြေရာင္သမ္းခဲ့ပါေပါ့လား.. မ်က္လံုးေထာင့္က အရစ္ေၾကာင္းေတြေတာင္ နက္သ ထက္ နက္၀င္ခဲ့ပါေပါ့လား... ။
အေမ တကယ္အိုခဲ့ပါေပါ့လား....။

"ညီမငယ္တေယာက္ပုိ႔ေပးထားတာကို ၾကိဳက္လြန္းလို႔ တျခားသူငယ္ခ်င္းမ်ားလဲခံစားဖတ္ရႈႏိုင္ရန္ တင္ေပးထား ျခင္းျဖစ္ပါေၾကာင္း....."

မူပိုင္မဟုတ္ပါ။

ႏွင္းဆီနက္

ေမာင့္ခ်စ္သက္၏၊ လက္ဖ၀ါးႏု
ေသြးဥေရာင္လႊမ္း၊ ၀ါဂြမ္းႏွယ္အိ
ကိုင္မထိရက္၊ ခြ်န္ထက္လက္သဲ
ေဆးေရာင္ျမဲျခယ္၊ ပ်က္ျပယ္မရွိ
ႏုနယ္ဘိေတာင္း၊ ေဖါ့ဖေယာင္းႏွယ္
ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသြယ္လြ
အလွျပည့္ႏွက္၊ ခ်စ္သူ႔လက္။

ေမာင့္မိခင္၏၊ ညိဳလြင္ျပာႏွမ္း
မာၾကမ္းကဲြအက္၊ လက္ဖ၀ါးျပင္
ရင့္ေရာ္သြင္မွာ၊ ဆယ္ျဖာလက္ေခ်ာင္း
ျပည့္ေဖါင္းမညက္၊ ညံ့သက္မႈကင္း
ေရာင္ဆင္းညႈိးမဲ၊ လက္သဲငံုးတိ
ေခ်းေညႇာ္ျပည့္မြ
အလွပ်က္ျပယ္၊ အေမ့လက္။

ေဖါင္းအိႏုညက္၊ ခ်စ္သူ႔လက္ႏွင့္
ေရာ္ရင့္ၾကမ္းခက္၊ အေမ့လက္တြင္
သိျမင္လာရ၊ "အလွ" "အလုပ္"
ခဲြထုတ္ေခ်မိ၊ အေမ၏လက္
အလုပ္လက္သည္
အသက္တမွ်၊ မနားရေခ်
ဘ၀ခရီး
သားသမီးတြက္၊ ထိုလက္အစြမ္း
ဘ၀လမ္းတြင္၊ လွပန္းဆင္ခဲ့
အားမာန္ဖဲြ႔ရစ္၊ သည္အျဖစ္ေၾကာင့္
အခ်စ္၏လက္၊ ေျပာင္းသြယ္ညက္ေစ
အေမ၏လက္၊ အလုပ္လက္သာ
ႏွစ္သက္ ဂုဏ္ယူ ဘြယ္တကား။

ခင္သူသူ၀င္း (ေငြတာရီ၊ ၁၉၇၈ခုႏွစ္ ဧျပီလ)မွကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။
မူပိုင္မဟုတ္ပါ။
ႏွင္းဆီနက္

မျဖစ္ႏိုင္တာ

အလွျပင္ဆိုင္တစ္ခုတြင္ အမ်ိဳးသမီး၃ေယာက္သည္ ၎တို႔၏ေယာက်ာ္းမ်ားအေၾကာင္းေျပာေနသည္။

ပထမအမ်ိဳးသမီး "မေန႔ညကကၽြန္မေယာက်ာ္းရံုးမွာအိပ္မယ္ေျပာျပီး အျပင္ထြက္သြားတယ္။ ဒါေပမဲ့သူ႔ရံုးကိုဖုန္း ဆက္ၾကည့္ေတာ့ရံုးမွာမရွိဘူး" ဟုေျပာသည္။

"ဒီလုိပါပဲကၽြန္မေယာက်္ားလည္း ဟုိတေန႔က သူ႔ညီအိမ္သြားအိပ္မယ္ဆိုျပီးထြက္သြားတာ ကၽြန္မဖုန္းဆက္ၾကည့္ ေတာ့လဲ အဲဒီမွာမရွိဘူး" ဟုဒုတိယအမ်ိဳးသမီးက ၀င္ေျပာသည္။

ဤတြင္ "ကၽြန္မကေတာ့ ကၽြန္မေယာက်ာ္းဘယ္မွာရွိတယ္ဆိုတာ အျမဲတမ္းသိေနတယ္" တတိယအမ်ိဳးသမီးက ေအးေအးေဆးေဆး ၀င္ေျပာသည္။

"မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူးရွင္၊ အဲဒါကေတာ့ေကာင္းေကာင္းအလိမ္ခံေနရတာပဲ" က်န္အမ်ိဳးသမီးႏွစ္ဦးက တစ္ျပိဳင္တည္း ဆိုၾကသည္။

"မဟုတ္ပါဘူး။ ကၽြန္မေကာင္းေကာင္းသိပါတယ္။ တကယ္ေျပာတာ ကၽြန္မမုဆုိးမျဖစ္တာသံုးႏွစ္ရွိျပီေလ" ဟု အမ်ိဳးသမီးကေျဖရွင္းခ်က္ေပးလိုက္ေလသည္။

ကင္ဆာေရာဂါတြင္(သို႔)ကင္ဆာေရာဂါအတြက္လည္း ထိုကဲ့သို႔ သတိေပး၊ အသိေပးလကၡဏေတြ ရွိႏိုင္၊ ျပႏိုင္ သည္။ ထို႔အတူ လူမ်ားကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ရျခင္းသည္ အႏၱရယ္ျဖစ္ႏိုင္မွန္းသိလ်က္ အလိုလိုက္မိုက္မွားကာ အႏၱရာယ္ႏွင့္ကစားမိသည္မ်ားလည္းရွိႏိုင္သည္။ ကတ္ထရီနာအဲလစ္စ္ ျပဳစုထားေသာဇယားကို လူတိုင္းသိရွိ ႏိုင္ရန္ေရးသားလိုက္ပါသည္။ တတ္လို႔သိလို႔ေရးထားတာေတာ့မဟုတ္ပါဘူး၊ ဖတ္မိတဲ့ေဆာင္းပါးတစ္ခုက အေၾကာင္းအရာေလးကို လူတိုင္းဗဟုသုတအေနနဲ႔သိထား၊ မွတ္ထားရေအာင္ ေရးသားလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါ ေၾကာင္း ......

ကင္ဆာအားလံုး

အႏၱရယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
ကင္ဆာျဖစ္ေစေသာအရာမ်ား၊ စိတ္ခံစားမႈဆိုင္ရာကိစၥမ်ား၊ အဆိပ္အေတာက္စသျဖင့္။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
က်က္ခဲသည့္ပံုမွန္မဟုတ္ေသာေသြး၊ သနံရည္၊ အရိအရြဲတို႔ထြက္ေနသည့္အနာမ်ား၊ အေရျပားေပၚ(သုိ႔) အေရ ျပားေအာက္တြင္ေပၚလာသည့္ စမ္းမိသည့္ အက်ိတ္၊ အဖုမ်ား၊ ၾကြက္ႏို႔(သို႔) မွဲ႔က သိသိသာသာၾကီးလာျခင္း၊ အဖ်ားတာရွည္ျခင္း၊ အေၾကာင္းမဲ့အေရျပားေပၚတြင္ေသြးျခည္ဥကဲ့သို႔ နီရဲညိဳမည္းလာျခင္း၊ ၀မ္းမွန္ရာက ၀မ္း ပ်က္၀မ္းခ်ဳပ္လာျခင္း၊ ပိန္လာျခင္း၊ အစာေရစာမ်ိဳရခက္လာျခင္း၊ မၾကာမၾကာအစာမေၾကျခင္း၊ ေခ်ာင္းေျခာက္ ဆိုးျခင္း၊ ေခ်ာင္းဆိုးျပီး အသံ၀င္ျခင္း။

ဦးေႏွာက္အက်ိတ္ကင္ဆာ

အႏၱရယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
လူတို႔ဖန္တီးသည့္ လွ်ပ္စစ္၊ သံလိုက္စက္ကြင္းအားသံုးစက္ကိရိယာမ်ားကို ေရရွည္ကိုင္တြယ္အသံုးျပဳရျခင္း၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္ျခင္း၊ ဓာတုေဖ်ာ္ရည္၊ ပုိးသတ္ေဆး၊ စည္သြပ္ဘူး၊ ျပဳျပင္စီရင္ထားေသာ အသားမ်ားထဲ တြင္ပါေလ့ရွိသည့္ ႏိုက္ထရိုဆိုေအမင္းန္စသည့္ ဓာတုပစၥည္းမ်ားႏွင့္ထိေတြ႔မႈရွိျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
ေခါင္းအျပင္းအထန္ကိုက္ျခင္း၊ ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ မူးေ၀ျခင္း၊ ႏံူးေညာင္းျခင္း၊ ကိုယ္ခႏၵာအစိတ္ အပိုင္းတစ္ရပ္ရပ္အေၾကာင္းမဲ့ခ်ည့္နဲ႔ျခင္း၊ အျမင္အာရံုေ၀၀ါးျခင္းအပါအ၀င္ အျမင္အာရံုျပႆနာမ်ားရွိျခင္း၊ အန္ျခင္း၊ ပ်ိဳ႕ျခင္း၊ တက္ျခင္း၊ စိတ္မမွန္ျခင္း၊ စကားေျပာမမွန္ျခင္း၊ ေလဖ်န္းျခင္း၊ ေလျဖတ္ျခင္း။

ေသြးကင္ဆာ

အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
မ်ိဳးရိုးဗီဇ၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္ျခင္း၊ မဟာဓာတ္အားလိုင္းမ်ား၊ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား၊ ေရရွည္ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး၀င္ေရာဂါ မ်ားျဖစ္ျခင္း၊ ဘဲန္ဇင္းန္၊ ကလိုရဲဖ္ဖင္နီေကာလ္ ပ႗ီဇီ၀ေဆး။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
ျဖဴေဖ်ာ့ေသြးအားနည္းျခင္း၊ ေျခကုန္လက္ပန္းက်ျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္မ်ားျခင္း၊ ခဏခဏဖ်ားျခင္း၊ ေသြးျခည္ ဥလြယ္ျခင္း၊ အရိုးအဆစ္နာျခင္း၊ ႏွာေခါင္းေသြးလွ်ံျခင္း၊ အျခားေသြးယို၊ ေသြးထြက္ျခင္းမ်ား၊ အဖ်ား၊ ေသြးအား နည္း၊ ေဘလံုး(သရက္ရြက္)(သုိ႔)အသည္း(သို႔)ျပန္ရည္အက်ိတ္မ်ားႀကီးျခင္း၊ ေရာင္ျခင္း၊ ညဘက္ေခၽြးျပန္ျခင္း၊ ေသြးဥမႊားအေရအတြက္ေလ်ာ့က်လာျခင္း။

ရိုးတြင္းျခင္ဆီကင္ဆာ

အႏၱရယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
၉၀ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္သည့္အသက္၄၀ေက်ာ္ အမ်ိဳးသားမ်ားတြင္အျဖစ္မ်ားျခင္း၊ ဓာတုပစၥည္းမ်ား(ဒိုင္ေအာက္ ဆင္၊ ဓာတုေပ်ာ္ရည္၊ ေၾကးခၽြတ္သန္႔စင္ဓာတုပစၥည္း)ႏွင့္ထိေတြ႔မႈရွိျခင္း၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္ျခင္း၊ အိပ္ခ်္အိုင္ ဗီပိုး၊ အသည္းေရာင္အသား၀ါပိုး၊ ေရယုန္ပိုး၊ အက္ပ္စတိန္းဘားဗိုင္းရပ္စ္ဆိုက္တိုမက္ဂလိုဗိုင္းရပ္စ္စသည့္ ဗုိင္း ရပ္စ္ပုိးမ်ား ၀င္ေရာက္ေရာဂါရႏိုင္ေျခရွိျခင္း။ မ်ိဳးရုိး၊ ကိုယ္တြင္းခုခံအားညံ့ျခင္း၊ ျပဒါး(သို႔)ပီဗြီစီႏွင့္အထိအေတြ႔ ဗို္င္းရပ္စ္ပိုး၀င္ျခင္းႏွင့္အဆက္အစပ္မကင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
ေက်ာဘက္အရိုးထဲကနာျခင္းသည္ ပထမဆံုးလကၡဏာ။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ျခင္း၊ အားနည္းအားယုတ္သကဲ့သုိ႔ ခံစားရျခင္း၊ မၾကာမၾကာပုိး၀င္၍ ဖ်ားျခင္း၊ ေသြးအားနည္းျခင္း။

အေရျပားကင္ဆာ

အႏၱရယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
အေရျပားေနေရာင္ၾကာၾကာခံျခင္း၊ အလားတူမီးလံုးမ်ားျဖင့္ အသားညိဳရန္ျပဳလုပ္ျခင္း၊ အထူးသျဖင့္ အသားျဖဴ၊ အသား၀ါမ်ား၊ မွဲ႔မ်ားေသာရာဇ၀င္ရွိျခင္း၊ ေျခေထာက္(သို႔)အ၀တ္အစားႏွင့္အပြတ္အတုိက္မ်ားေသာေနရာမ်ား တြင္မွဲ႔ရွိျခင္း၊ ေနေလာင္အမာရြတ္မ်ားရွိျခင္း၊ အေရျပားကင္ဆာျဖစ္ဖူးသူ မိသားစုထဲမွာရွိျခင္း၊ မီးေခ်ာင္း၊ မိုက္ခ ရိုေ၀့ဖ္မ်ားႏွင့္အထိအေတြ႔မ်ားျခင္း၊ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္သင့္ျခင္း၊ အရက္မ်ားျခင္း၊ သေႏၵတားေဆး တာရွည္ သံုးျခင္း၊ (ငါးႏွစ္ေက်ာ္)သမင္ျဖဴ၊ ခရုသင္းထြက္ျခင္း၊ ကိုယ္တြင္းခုခံအားက်ျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
အေရးျပားေပၚတြင္ ၾကြက္ႏို႔ႏွင့္တူေသာအဖုအပိမ့္ထြက္ျခင္း၊ က်က္ခဲေသာအနာေပါက္ျခင္း၊ မွဲ႔မ်ားရွိပါက အရြယ္ အစားၾကီးလာျခင္း၊ အနာျဖစ္လာျခင္း အနာက်က္ခဲျခင္း၊ အနာရြတ္မ်ားမွ အနာျဖစ္လာျခင္း၊ မွ႔ဲမ်ား၏ အနား၀ိုင္း ပံုမွန္မဟုတ္ျခင္း၊ မွဲ႔နက္ႀကီးမ်ားေပၚျခင္း၊ မွဲ႔မွေသြးထြက္ျခင္း။

လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာ

အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
အရက္၊ ေဆးလိပ္ အလြန္အကၽြံေသာက္ျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
ေခ်ာင္းဆက္တိုက္ဆိုးျခင္း၊ အသံ၀င္ျခင္း၊ မည္သို႔ပင္ကုကုေပ်ာက္ခဲေသာလည္ေခ်ာင္းေရာဂါမ်ားျဖစ္ျခင္း။

ပါးစပ္၊ ခံတြင္းႏွင့္လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာ

အႏၱရယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
ခံတြင္းထဲတြင္သရိုးသရီျဖစ္ျခင္း၊ သြားက်ိဳးျခင္း၊ အံကပ္၊ သြားတုမ်ားမေတာ္ေတာ့ျခင္း၊ ပ်က္စီးျခင္း၊ အရက္မ်ား ျခင္း၊ ေဆးလိပ္မ်ားျခင္း၊ ေဆးရြက္ႀကီးငံု၀ါးျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
ပါးစပ္၊ လည္ေခ်ာင္း၊ လွ်ာ၊ အနာျဖစ္ပါက က်က္ခဲျခင္း၊ အသံ၀င္ျခင္း။

အသည္းကင္ဆာ

အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
ေျမပဲ၊ ေျမပဲေထာပတ္၊ ေျပာင္း၊ ဆန္တို႔ေပၚရွိ မႈိပိုးမွထြက္ေသာအဖလာအဆိပ္ကို စားမိျခင္း၊ အရက္အေသာက္ မ်ားျခင္း၊ ပိုင္ရိုလစ္ဇစ္ဒင္းန္ အယ္လ္ကလြိဳက္မ်ား၊ ေပၚလီဗီႏိုင္းလ္ကလိုရိုဒ္၊ တေမာ့က္စီဖဲန္ စသည္တို႔ႏွင့္ အထိ အေတြ႔ရွိျခင္း၊ ေသာက္မိျခင္း၊ အသည္းေရာင္အသား၀ါဘီပိုး၊ စီပုိး၊ အသည္းေျခာက္ျခင္း၊ သိုရီယမ္ဒိုင္ေအာက္ ဆိုဒ္၊ သေႏၵတားေဆးလံုး၊ အဲန္နာေဘာလစ္စတီးရြိဳက္အာဆင္းနစ္၊ ေဆးလိပ္၊ ေဆးရြက္ႀကီး၊ သံဓာတ္မ်ားျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
ေနာက္ဆံုးအဆင့္တြင္ေတြ႔ရေသာလကၡဏာမ်ား။ ညာဘက္နံရုိးေအာက္ဘက္တြင္နာျခင္း၊ အသည္းႀကီးျခင္း၊ အသား၀ါျခင္း၊ ေနမထိထိုင္မသာျဖစ္ျခင္း၊ အားအင္ကုန္ခန္းျခင္း၊ အေၾကာင္းမဲ့ပိန္လာျခင္း၊ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ ဗိုက္နာ ျခင္း၊ ေလခ်ဳပ္၀မ္းကယ္ျခင္း၊ ေသြးအားနည္းျခင္း။

အဆုတ္ကင္ဆာ

အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
ေဆးလိပ္၊ အက္စ္ဘက္စ္ေတာ့စ္။
မီးခံေက်ာက္ျပားပါ ေက်ာက္ဂြမ္းမွ်င္၊ နစ္ကယ္လ္၊ ကက္ဒ္မီယမ္(သို႔)ေရဒီယိုသတၱိၾကြပစၥည္းမ်ား၊(ေရဒြန္ေငြ႕)နာတာရွည္ ေလျပြန္ေရာင္ျခင္း၊ တီဘီျဖစ္ဖူးျခင္း၊ ပိုးသတ္ေဆး၊ ေပါင္းသတ္ေဆး၊ ပီဗြီစီမ်ားႏွင့္ထိေတြ႔မႈရွိျခင္း၊ တစ္ေန႔ေကာ္ဖီငါးခြက္ထက္ပိုေသာက္ျခင္း၊ ကဖင္းန္ပါ၀င္ေသာ အစားအေသာက္မ်ား မ်ားမ်ားမွီ၀ဲျခင္း၊ အရက္ မ်ားျခင္း၊ ဘလီယိုမိုင္စင္၊ ဆိုက္ကလိုေဖာ့စ္မာမိုက္ဒ္ စသည့္ကင္ဆာေဆးမ်ားသြင္းရျခင္း၊ မာဂ်ရင္းန္ေထာပတ္၊ အဆီအစားမ်ားျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
ေခ်ာင္းဆိုးမေပ်ာက္ျခင္း၊ ေခ်ာင္းဆိုးလွ်င္ေသြးပါျခင္း၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း၊ ေျခကုန္လက္ပန္းက်ျခင္း၊ ႏံုးျခင္း၊ အသက္ရႈမ၀ျခင္း၊ ရင္က်ပ္ျခင္း၊ ရင္ညြန္႔ရိုးေအာင့္နာျခင္း၊ အသံေျပာင္းျခင္း၊ အသံ၀င္ျခင္း၊ အားနည္းျခင္း၊ ပိန္ လာျခင္း။

ရင္သားကင္ဆာ

အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
အသက္(၃၅)ႏွစ္ေက်ာ္မွသားဦးကုိယ္၀န္ေဆာင္ျခင္း၊ သားသမီးမထြန္းကားျခင္း။ ညီအကိုေမာင္ႏွမအရင္းအခ်ာ မ်ားထဲတြင္ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ဖူးေသာ ရာဇ၀င္ရွိျခင္း။ အသက္(၃၀)မေက်ာ္မီက ဓာတ္ေရာင္ျခည္၊ ပိုးသတ္ ေဆး စသည္တို႔ျဖင့္ထိေတြ႔ဖူးျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈနညး္ပါးျခင္း၊ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား အမ်ားအျပားထိေတြ႔ကိုင္တြယ္ရျခင္း၊ ဓမၼတာေနာက္က်ျခင္း(သို႔)ေစာေစာလာျခင္း၊ ေသြးဆံုးေနာက္က်ျခင္း၊ ေကာ္ဖီ၊ အရက္ အလြန္အကၽြံေသာက္သံုးျခင္း၊ အဆီအဆိမ့္၊ အခ်ိဳအစားမ်ားျခင္း၊ ဆီးခ်ိဳရွိျခင္း၊ သေႏၵတားေဆး စား၍ ကာလရွည္ၾကာစြာ သေႏၵတား၊ သားဆက္ျခားျခင္း၊ ေဟာ္မုန္းအစားထိုးကုသမႈခံယူျခင္း၊ ကိုယ္ခႏၵာက အီစထရိုဂ်င္ေဟာ္မုန္းအထုတ္မ်ားျခင္း(သို႔)အီစထရိုဂ်င္ပါေသာေဆးမ်ားစားျခင္း၊ အ၀လြန္ျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
အက်ိတ္၊ အဖု၊ ရင္သားအေရျပားထူအမ္းလာျခင္း၊ ႏို႔သီးေခါင္းခ်ိဳင့္၀င္ျခင္း၊ ႏို႔သီးေခါင္းေရာင္ရမ္းထူအမ္းလာ ျခင္း၊ ႏို႔မတိုက္ပဲႏွင့္ႏို႔သီးေခါင္းယားျခင္း၊ နီရဲျခင္း(သို႔)ယားယံနီရဲကာအနာျဖစ္လာျခင္း၊ ႏို႔သီးေခါင္းမွ ေသြး၊ ျပည္၊ သနံရည္ စသည့္ႏို႔ရည္မဟုတ္ေသာ အရည္မ်ားထြက္ျခင္း။

အစာအိမ္ကင္ဆာ

အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
ေသြးအားနည္းျခင္း၊ အစာေျခရည္အထြက္နည္းျခင္း၊ အသား၊ အဆီအစားမ်ားကာ အသီးအရြက္အစားနည္းျခင္း၊ အစာအိမ္အနာၾကာၾကာျဖစ္ျခင္း၊ အစာအိမ္ေပါလစ္ပ္(ညွာတံပါအက်ိတ္)ထြက္ျခင္း၊ အပူအစပ္ အစားမ်ားျခင္း၊ အသားေခ်ာင္း၊ အသားျပား အစားမ်ားသျဖင့္ တာရွည္ခံရန္ထည့္သည့္ယမ္းစိမ္း(ဆိုဒီယမ္ႏုိက္ထရိတ္)ႏိုက္ထ ရိုဆိုေအမင္း စသည့္ဓာတုပစၥည္းမ်ား ၀မ္းထဲေရာက္ျခင္း၊ အကင္စာ အစားမ်ားျခင္း။ ငါးဆားနယ္၊ အသားဆား စိမ္ အစားမ်ားျခင္း၊ အရက္၊ ေဆးလိပ္မ်ားျခင္း၊ အိပ္ခ်္ပိုင္လိုရိုင္ပို အစာအိမ္ထဲေရာက္ျခင္း၊ အစာအိမ္အေျမွးပါး ေရာင္ျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
အစာမေၾကျခငး္၊ အစာစားျပီးဗိုက္နာျခင္း၊ ခံတြင္းပ်က္ျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့က်ျခင္း၊ ခံတြင္းပ်က္ျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္၊ ဗိုက္နာျခင္း၊ ရင္ျပည့္ရင္ကယ္ျခင္း၊ ရင္ပူျခင္း၊ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ အစာအိမ္ေရာင္ျခင္း၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ လကၡဏာထူးထူးျခားျခားမျပပါ။ ေႏွာင္းမွ၊ လြန္မွသိၾကရသည္။

အစာေရမ်ိဳကင္ဆာ

အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
အသက္၄၅ႏွစ္ႏွင့္၇၀ၾကားဇရာ၊ ေဆးလိပ္၊ ေဆးရြက္ႀကီး၊ အရက္စြဲ၊ ဗီတာမင္စီ၊ ေအ၊ ဘီ၂ မပါသည့္ အာဟာရ စားျခင္း၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ သစ္သီးအစားနည္းျခင္း၊ အစာမေၾကျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
အစာမ်ိဳရခက္ျခင္း၊ ခံတြင္း၊ လည္ေခ်ာင္းထဲတြင္အစာနင္ျခင္း၊ ရင္ျပည့္ျခင္း၊ ရင္ဘတ္နာျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်ျခင္း။

အူမႀကီးႏွင့္မစင္အိမ္ကင္ဆာ

အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
အမွ်င္ဓာတ္၊ ထံုးဓာတ္ပါ၀င္ေသာ အစားအစာမ်ားအစားနည္းျခင္း၊ အသီးအရြက္ထက္စာလွ်င္ အသားအစား မ်ားျခင္း။ ေပါလစ္ပ္ အလံုးအက်ိတ္ရွိျခင္း။ မိသားစုအတြင္း အူမၾကီးကင္ဆာျဖစ္သူရွိဖူးသည့္ရာဇ၀င္ရွိျခင္း။ ၀မ္းခ်ဳပ္လြန္းျခင္း(သို႔) ၀မ္းပ်က္လြယ္ျခင္း၊ အူထဲတြင္အဆိပ္အေတာက္မ်ား မ်ားေနျခင္း၊ အဆီအဆိမ့္ အသားအ စားမ်ားျခင္း။ အစားၾကဴးျခင္း၊ အရက္အေသာက္မ်ားျခင္း၊ သည္းေျခရည္မထြက္ျခင္း(သို႔)အထြက္မ်ားျခင္း၊ နာ တာရွည္အူေရာင္ေရာဂါျဖစ္သည့္အူမႀကီးတြင္အနာျဖစ္ေရာင္ရမ္းေသာေရာဂါျဖစ္ဖူးျခင္း၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ နည္းျခင္း၊ စိတ္တို၊ ေဒါသထြက္လြယ္ကာ အဆုိးျမင္ခံစားမႈျပင္းထန္ျခင္း၊ ေမြးရာပါေရာဂါရွိျခင္း၊ အသက္၅၀ေက်ာ္တြင္ အျဖစ္မ်ားျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
စအိုမွေသြးယုိျခင္း၊ ၀မ္းထဲတြင္ေသြးမည္းမည္းပါျခင္း၊ ၀မ္းထဲတြင္ ခၽြဲ၊ ေသြးမ်ား၀မ္းႏွင့္အတူပါလာျခင္း(သို႔)သီးျခားစီပါ လာတတ္ျခင္း၊ ၀မ္းသြားသည့္အေလ့အက်င့္ေျပာင္းလာျခင္း၊ ၀မ္းပ်က္ပ်က္ေနျခင္း၊ ၀မ္းေဖာလိုက္ ၀မ္းခ်ဳပ္လိုက္ျဖစ္လာ ျခင္း(သို႔)၀မ္းဆက္တိုက္ခ်ဳပ္ေနျခင္း၊ ၀မ္းသြားခ်င္စိတ္ျဖစ္ေပၚေနျခင္း၊ ၀မ္းသြားရသည့္ အခါ ၀မ္းက်န္သကဲ့သို႔ခံစားရျခင္း၊ အျမဲလိုလိုဗိုက္ေအာင့္၊ ဗိုက္နာေနျခင္း၊ ခံတြင္းပ်က္ျခင္း၊ ေျခကုန္လက္ပန္း က်ျခင္း၊ လူပိန္လိုက္လာျခင္း၊ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ ဗိုက္ေရာင္လာျခင္း၊ ဗိုက္နာျခင္း(သို႔)မအီမသာျဖစ္ျခင္း။

သားအိမ္အတြင္းသားႏွင့္သားအိမ္ကင္ဆာ

အႏၱရယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
တစ္ခါမွ ကိုယ္၀န္မေဆာင္ဖူးျခင္း၊ ေသြးဆံုးျပီးခ်ိန္ေနာက္ပိုင္းကာလသို႔ေရာက္ေနျခင္း၊ မိသားစု၀င္မ်ားထဲတြင္ သားအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ဖူးေသာရာဇ၀င္ရွိျခင္း၊ ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးခ်ိဳရွိျခင္း၊ အ၀လြန္ျခင္း၊ ေသြးတိုးေရာဂါရွိျခင္း၊ ဓမၼတာ မမွန္ျခင္း၊ အဆီ အသားအစားမ်ားျခင္း၊ သားျမံဳျခင္း(သို႔)သားသမီးမရျခင္း၊ တေမာက္ဆီဖဲန္(ကင္ဆာေဆး)ေသာက္ရျခင္း၊ အီစထရိုဂ်င္ေဟာ္မုန္းအစားထိုးကုထံုးျဖင့္ တာရွည္ကုသေနရျခင္း၊ ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ ေဟာ္မုန္း ပမာဏၾကာရွည္ေနျခင္း။

ကနဦးလကၡဏာမ်ား။
ဓမၼတာလာစဥ္မနာမက်င္ပဲ ေသြးအဆင္းမ်ားျခင္း၊ ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ အရိအရြဲဆင္းျခင္း၊ ဓမၼတာလာစဥ္နာက်င္ ကုိက္ခဲျခင္း၊ ဓမၼတာအဆင္းမ်ား၊ ေသြးသြန္ျခင္း၊ တင္ပါးဆံုတစ္၀ိုက္ကိုက္ခဲျခင္း၊ ပိန္လာျခင္း၊ ခံတြင္းပ်က္ျခင္း၊ ေျခကုန္လက္ပန္းက်ျခင္း။

ေနာက္က်မွသိရေသာ လကၡဏာမ်ား။
ၾကြက္တတ္ျခင္း၊ လိင္ဆက္ဆံျပီးတုိင္း ေသြးဆင္းျခင္း၊ ၀မ္းဗိုက္ေအာက္ပိုင္းေလးလံျခင္း၊ ျပန္ရည္က်ိတ္မ်ား ေရာင္ရမ္းျခင္း။

သားအိမ္ေခါင္းကင္ဆာ

အႏၱရယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
ငါးၾကိမ္ေက်ာ္ကိုယ္၀န္ေဆာင္သားေမြးျခင္း၊ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ႏွင့္လိင္ဆက္ဆံျခင္း၊ ဆီးပူေညာင္းက် (သို႔) လိင္ အဂၤါၾကြက္ႏို႔ျဖစ္ဖူးေသာ ရာဇ၀င္ရွိျခင္း၊ အိမ္ေထာင္ဖက္(သို႔)လိင္ဆက္ဆံဖက္မ်ားျခင္း၊ သားျမံဳျခင္း၊ အီစထရို ဂ်င္ေဟာ္မုန္းမ်ားၾကာရွည္အသံုးျပဳျခင္း။ သေႏၵတားေဆး၊ ေဆးလိပ္အေသာက္မ်ားျခင္း(သို႔)ေဆး ေျခာက္ရႈျခင္း၊ သားအိမ္ေခါင္းေရယုန္ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးႏွင့္ သားအိမ္ေခါင္းတြင္တြယ္တတ္ေသာပက္ပစ္လိုးမားဗိုင္းရပ္စ္ပိုး၀င္ျခင္း၊ နာတာရွည္ေဖာလစ္အက္စစ္ခ်ိဳ႕တဲ့မႈျဖစ္ျခင္း၊ ဗီတာမင္(ေအ)ႏွင့္(စီ)ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း၊ အဆီအဆိမ့္အစားမ်ားျခင္းႏွင့္ အ၀လြန္ျခင္း(သားအိမ္ကင္ဆာပါျဖစ္ႏိုင္)။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
ကနဦးပိုင္း၊ လကၡဏာမျပ။ ဓမၼတာေပၚစဥ္ေသြးအဆင္းမ်ားျခင္း၊ အျဖဴ၊ အနီမဟုတ္ပဲသမားရိုးက်မဟုတ္သည့္ အရိအရြဲဆင္းျခင္း၊ ဓမၼတာလာစဥ္ နာက်င္ကိုက္ခဲျခင္း၊ ေသြးမ်ားမ်ားဆင္းသည့္လမ်ား မ်ားလာျခင္း၊ လိင္ဆက္ ဆံသည့္အခါ နာက်င္ျခင္း၊ ဆက္ဆံျပီးသည့္အခါေသြးဆင္းျခင္း၊ ပကပ္စမီးယားေခၚသားအိမ္ေခါင္းမွ အရိအရြဲ မ်ားရယူကာဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္ၾကည့္သည့္အခါ ပံုမွန္မဟုတ္ေသာဆဲလ္မ်ားေတြ႔ရျခင္း၊ ေျခကုန္လက္ပန္းက်ျခင္း၊ ဗိုက္နာျခင္း၊ ဗိုက္ကယ္ေလပြျခင္း။

သားဥအိမ္(မမ်ိဳးဥအိမ္)ကင္ဆာ

အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
ကေလးမရျခင္း၊ တိရစၧာန္အဆီအစားမ်ားျခင္း၊ ေသြးဆံုးခ်ိန္တြင္ အျဖစ္မ်ားျခင္း၊ ကေလးရေစေသာေဆးမ်ား၊ ကလိုမီဖင္းန္စစ္ၾတိတ္၊ အပ်ိဳေဖာ္အ၀င္ေစာျခင္း၊ အသက္၃၀ေက်ာ္မွသားဦးရျခင္း၊ တဲလ္ကမ္ေပါင္ဒါ၊ မ်ိဳးရိုးရာဇ၀င္ သားျမံဳျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ ေက်ာက္ဂြမ္းႏွင့္ထိေတြ႕ျခင္း၊ ေအာ္ဂဲႏိုကလိုရင္းန္၊ ခရီအိုဆုတ္၊ ဆာလ ဖိတ္ကေလာ္ဒိန္း၊ လင္ဒိန္း၊ ထရိုရာဇင္းန္၊ ေပါင္းသတ္ေဆးစသည့္ပိုးသတ္ေဆးမ်ားႏွင့္အထိအေတြ႔မ်ားျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
ေႏွာင္းပိုင္းကာလမ်ားေရာက္သည္အထိ လကၡဏာတိတိက်က်မျပျခင္း၊ တင္ပါးဆံုအရိုးတြင္းတစ္၀ိုက္ေနမထိ ထိုင္မသာရွိျခင္း၊ မမ်ိဳးဥအိမ္ေရာင္ျခင္း၊ ေျခေထာက္နာျခင္း၊ ဓမၼတာလာစဥ္ေသြးသြန္ျခင္း၊ ဗိုက္ေရာင္ျခင္း၊ ေလပြျခင္း၊ ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ နာတာရွည္အစာအိမ္နာျခင္းစသည့္အစာမေၾကသည့္ ျပႆနာမ်ားရွိျခင္း။

ေယာနိ(မိန္းမကိုယ္)ကင္ဆာ

အႏၱရယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
ဒိုင္အီသိုင္းစတင္လ္ဘက္စ္ေၾတာလ္၊ ေယာနိတြင္းအက်ိတ္ထြက္ျခင္း၊ ပက္ပ္ပီလိုးမားဗိုင္းရပ္စ္၊ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
ေသြးသြန္ျခင္း၊ အရိအရြဲဆင္းျခင္း၊ လိင္ဆက္ဆံရာတြင္နာက်င္ျခင္း၊ တင္ပါးဆံုအရိုးခြင္တြင္း ဆက္တိုက္နာက်င္ ကိုက္ခဲျခင္း။

ဆီးအိမ္ႏွင့္ေက်ာက္ကပ္ကင္ဆာ

အႏၱရယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
ဘဲန္ဇီဒင္းန္၊ အဲန္လင္းဆိုးေဆး(ေရာ္ဘာမွာပါ)၊ နက္ဖ္သလင္းန္(အစီခံမပါေသာစီးကရက္မ်ား)စသည့္ ဓာတု ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႔ျခင္း။ ေဆးလိပ္၊ ကဖင္းန္(သို႔)ေဆးသၾကားအလြန္အၾကဴးစားေသာက္ျခင္း။ ရွစ္စတိုဆို မီေယးဆစ္စ္ ဟူေသာကပ္ပါးေရာဂါရဖူးေသာ ရာဇ၀င္ရွိဖူးျခင္း။ ၀ျခင္း။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ေသာ ေရာဂါ ခဏခဏျဖစ္ျခင္း။ ေက်ာက္ကပ္ေဆးရျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
ဆီးထဲေသြးပါျခငး္၊ ဆီးသြားသည့္အခါနာျခင္း၊ ပူျခင္း၊ က်ဥ္ျခင္း၊ ခဏခဏဆီးသြားျခင္း၊ အေၾကာင္းခံမည္မည္ရ ရမရွိပဲ ခဏခဏဖ်ားျခင္း၊ ေသြးအားနည္းျခင္း၊ ေျခကုန္လက္ပန္းက်ျခင္း၊ အားနည္းျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့ က်လာျခင္း။

ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ

အႏၱရယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
ဆီးက်ိတ္ေရာင္ ဆီးက်န္၍ခဏခဏဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ျခင္း၊ ကာလသားေရာဂါရာဇ၀င္ရွိျခင္း၊ အသား၊ ႏို႔၊ ေကာ္ဖီအစားအေသာက္မ်ားျခင္း၊ မ်ိဳးရိုး။ လိင္အေပ်ာ္အၾကဴးမ်ားျခင္း၊ အသက္၅၀ေက်ာ္ကက္ဒ္မီယမ္၊ ေရာ္ဘာ တို႔ ကိုင္တြယ္ရျခင္း၊ ေရရွည္အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့မႈ(အထူးသျဖင့္ လိုင္ကိုပီးန္)၊ ဗီတာမင္အီးႏွင့္ဒီ၊ ဆယ္လီနီယမ္၊ ႏွစ္ရွည္ကိုလက္စထေရာမ်ားေနျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
ဆီးသြားခ်င္ပါက မေအာင့္ႏိုင္ျခင္း။ ဆီးအသြားခက္ျခင္း။ ဆီးေတာက္ေလွ်ာက္မသြားျခင္း။ ဆီးက်င္၊ ဆီးပူျခင္း၊ ဆီးထဲတြင္ ေသြးပါျခင္း၊ အရိုးနာျခင္း၊ ေျခေထာက္ေရာင္ျခင္း၊ ခါးေအာက္ပိုင္းေတာက္ေလွ်ာက္ကိုက္ခဲျခင္း၊ တင္ ပါးဆံုအရိုးခြင္၊ ေပါင္အထက္ပိုင္းကိုက္ျခင္း၊ ညဘက္ဆီးခဏခဏသြားျခင္း။

မုန္႔ခ်ိဳအိတ္(ပန္ကရိယ)ကင္ဆာ

အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
အရက္၊ ေဆးလိပ္မ်ားျခင္း၊ ဆီးခ်ိဳ၊ တစ္ရက္ေကာ္ဖီႏွစ္ခြက္ထက္ပိုေသာက္ျခင္း၊ အသည္းၾကြပ္ေရာဂါရာဇ၀င္ရွိ ျခင္း၊ နာတာရွည္မုန္႔ခ်ိဳအိတ္ေရာင္ေရာဂါရွိျခင္း၊ ဓာတ္ဆီ၊ ပိုးသတ္ေဆး စသည့္ဓာတုပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ေန ရျခင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
ေက်ာဘက္တြင္ ကန္႔လန္႔ျဖတ္နာျခင္း၊ အေၾကာင္းမဲ့အသား၀ါျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ျခင္း၊ ေျခေထာက္ေသြး ေၾကာပိတ္ျခင္း၊ ေသြးအားနည္းျခင္း၊ ေျခကုန္လက္ပန္းက်ျခင္း၊ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း။

ကပ္ပယ္အိတ္(ေ၀ွးေစ့)ကင္ဆာ

အႏၱရယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
ေမြးရာပါေ၀ွးေစ့၊ ကပ္ပယ္အိတ္အတြင္းမေရာက္ျခင္း၊ ေကဖီးန္အစားမ်ားျခင္း၊ ေဆးေျခာက္ၾကာၾကာသံုးျခင္း၊ ေ၀ွးေစ့ မၾကာမၾကာေရာင္ျခင္း၊ သားေၾကာျဖတ္ျခင္း၊ မိသားစုထဲတြင္ ေ၀ွးေစ့ကင္ဆာျဖစ္ဖူးေသာ ရာဇ၀င္ရွိပါ ကျဖစ္ႏိုင္ေျခပိုမ်ားျခင္း၊ ဓာတုပစၥည္းအခ်ိဳ႕ကို ကိုင္တြယ္ထိေတြ႔ရျခင္း၊ ဆီ၊ ဓာတ္ေငြ႔ႏွင့္ထိေတြ႕ရေသာလုပ္ သားမ်ား၊ မို္င္းတြင္း၊ သတၱဳတြင္းလုပ္သားမ်ား၊ ယႏၱရားလုပ္သားမ်ားတြင္ အေတြ႔ရမ်ားသည္။ အသက္၁၅ႏွစ္မွ၄၀ၾကားအျဖစ္မ်ားသည္။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
အက်ိတ္၊ ေ၀ွးေစ့ၾကီးျခင္း၊ ကပ္ပယ္အိတ္ထူလာျခင္း၊ ကပ္ပယ္အိတ္အတြင္းရုတ္တရက္အရည္မ်ားစုလာျခင္း၊ ကပ္ပယ္အိတ္ေ၀ွးေစ့တင္းျခင္း၊ နာျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း၊ ေပါင္ရင္းတြင္နာျခင္း၊ ရင္သားၾကီးတင္းကာနာလာ ျခင္း၊ ဆီးသြားပံုေျပာင္းလာျခင္း၊ ေညာင္းျခင္း၊ ႏံုးျခင္း။

လင္မ္ဖိုးမား(ေဟာ့ခ်္ကင္းေရာဂါ)ကင္ဆာ

အႏၱရယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
မ်ိဳးရိုးဗီဇ၊ ကိုယ္တြင္းခုခံအားအလုပ္မလုပ္ျခင္း၊ ျပဒါး(သို႔)ပီဗီစီႏွင့္ထိေတြ႔မႈရွိျခင္း၊ အခ်ိဳ႕ကဗိုင္းရပ္စ္ပုိးႏွင့္ဆက္ ႏြယ္မႈရွိျခင္း၊ (ဥပမာ-အီဘိုလာဗိုင္းရပ္စ္(သို႔)အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီ)

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
ျပန္ၾကည္က်ိတ္မ်ား မနာမက်င္ပဲေရာ္ဘာတံုးကဲ့သုိ႔ပံုစံႏွင့္ေရာင္ျခင္း၊ ယားယံျခင္း၊ ညဘက္ေခၽြးျပန္ျခင္း၊ အေၾကာင္းမဲ့ဖ်ားျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့က်ျခင္း၊ စအိုယားျခင္း၊ ေသြးအားနည္းျခင္း၊ သရက္ရြက္(ေဘလံုး) ႏွင့္အသည္းၾကီးျခင္း၊ မၾကာခဏပိုး၀င္၍ ဖ်ားျခင္း၊ ေသြးဥမႊားအေရအတြက္ေလ်ာ့ျခင္း၊ ေျခကုန္လက္ပန္းက်ျခင္း ။ ပါးစပ္၊ လည္ေခ်ာင္း၊ လွ်ာ၊ အနာျဖစ္ပါက က်က္ခဲျခင္း၊ အသံ၀င္ျခင္း။

ေဟာ့ခ်္ကင္းေရာဂါမဟုတ္ေသာ(လင္ဖိုးမား)ကင္ဆာ

အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစသည့္အရာမ်ား။
ဗိုင္းရပ္စဆိုက္တိုမက္ဂလိုဗိုင္းရပ္စ္စသည့္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ား၀င္ေရာက္ေရာဂါရႏိုင္ေျခရွိျခင္း။ မ်ိဳးရိုး၊ ကိုယ္တြင္းခု ခံအားညံ့ျခင္း၊ ျပဒါး(သို႔)ပီဗီစီႏွင့္အထိအေတြ႔ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး၀င္ျခင္းႏွင့္အဆက္အစပ္မကင္း။

သတိေပးလကၡဏာမ်ား။
လကၡဏာ၊ ေ၀ဒနာမ်ား ေဟာ့ခ်္ကင္းႏွင့္တူ။ တစ္ခုသာကြာသည္။ ခံတြင္းႏွင့္လည္ေခ်ာင္း၊ အာေခါင္တစ္သွ်ဴး မ်ားတြင္ ေရာဂါအရေစာျခင္း၊ ထုိ႔အတူအေရျပား၊ ရိုးတြင္းျခင္ဆီႏွင့္အစာေျခအဖြဲ႔တို႔တြင္လည္းအျဖစ္ေစာျခင္း။